DÙNG “2 SỔ”, CÔNG TY CHỈ CÓ THỂ “ĐỘI SỔ” TRONG THỊ TRƯỜNG

Chuyện các doanh nghiệp khởi nghiệp ở VN dùng hệ thống quản lý “2 sổ” dường như là một chuyện vô cùng phổ biến, một bí mật mà…ai cũng biết. Sau khi nói chuyện với rất nhiều doanh nghiệp, mình đã phát hiện ra nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này.

1, Suy nghĩ ngắn hạn

Rất nhiều doanh nghiệp ấn tượng với triết lý “xây dựng để trường tồn”, muốn xây dựng công ty triệu đô, tỷ đô nhưng tầm nhìn của họ không hề tương xứng với điều đó. Thường có hai trường hợp các bạn khởi nghiệp:
-Bạn có rất nhiều tiền, không muốn bỏ vô ngân hàng vì lãi thấp. Bạn đầu tư và khởi nghiệp.
-Bạn không có xu nào. Bạn phải khởi nghiệp để sống.
Cả hai trường hợp, chủ doanh nghiệp đều rất mù mờ về tầm nhìn của công ty trong tương lai. Họ cố gắng thu hồi vốn nhanh nhất, bòn mót bất kì thứ gì để tăng lợi nhuận của mình. Vậy là hệ thống “2 sổ” trở thành công cụ đắc lực cho CEO để trốn thuế, gia tăng lợi nhuận. Những rủi ro của hệ thống “2 sổ” như không minh bạch khi phân chia lợi tức cho cổ đông, không minh bạch để tính giá trị công ty khi IPO (lên sàn chứng khoán) hay bán cổ phần, rủi ro về pháp lý khi bị phát hiện…đều bị gạt qua một bên trước lợi nhuận. Trong tiềm thức của các CEO, những chuyện lớn lao như IPO hay bán công ty với giá triệu đô là điều xa vời, nên họ chẳng bao giờ chuẩn bị cho những điều đó trong tầm nhìn ngắn hạn của mình bằng sự quản lý minh bạch.

2, Không có tư duy chiến lược

Một trong những lý do phổ biến của việc dùng “2 sổ” là công ty không thể cạnh tranh được với đối thủ khi họ có lợi thế về giá do dùng hệ thống “2 sổ”. Cạnh tranh về giá là phương thức cạnh tranh đơn giản nhất và lười nhác nhất vì CEO không phải động não để nghĩ một cách thức cạnh tranh mới. Mình luôn nhắc học viên của mình là đừng cố gắng cạnh tranh về giá với đối thủ vì dù bạn thắng thì cũng bị “thương nặng” và lâu dài sẽ phá hỏng thị trường. Điều các CEO cần làm là tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng chứ không phải giảm giá . Khi khách hàng nhận thêm nhiều giá trị từ sản phẩm, họ sẽ vui vẻ trả thêm tiền.

3, Vì xã hội làm vậy…

Các doanh nghiệp không hề cảm thấy vấn đề về đạo đức khi dùng “2 sổ” vì…cả xã hội làm vậy. Bạn biết điều đó là sai, mọi người đều biết là sai nhưng…có hề gì, vì cả xã hội như vậy. Bạn sống theo một xu thế xã hội mà không hề có chính kiến bản thân. Đôi lúc, bạn có suy nghĩ về điều đó và rồi…tặc lưỡi cho qua vì sống theo đám đông.
Một trong những lý do khác trong tiềm thức đó là bạn ngấm ngầm thể hiện sự phản kháng. Bạn mệt mỏi vì phải đóng “tiêu cực phí”, vì hạch sách, nhũng nhiễu. Bạn “trốn thuế”, “tham nhũng” ngân sách của nhà nước vì bạn nghĩ rằng nhà nước chưa đối xử “đẹp” với bạn. Bạn phải lấy lại những thứ thuộc về mình khi đóng “tiêu cực phí”. Tất cả chỉ là lý do để xoa dịu sự cắn rắn lương tâm, biện hộ cho việc làm sai trái của mình.

Tóm lại, tất cả chúng ta lên một đoàn tàu để tiến tới tương lai. Đoàn tàu đó chỉ có thể chạy nếu tất cả mọi người mua vé. Bạn trốn vé và nghĩ rằng sẽ không sao vì có người khác sẽ mua. Ai cũng nghĩ vậy nên đoàn tàu không thể chạy vì chẳng ai mua vé. Bạn có thể trang hoàng cho cái toa tàu của cá nhân mình nhưng không trốn tránh sự thật là bạn vẫn đứng yên tại chỗ. Nếu còn giữ phong cách “tiểu thương”, làm giàu bằng “tiểu xảo”, bạn sẽ mãi mãi chẳng bao giờ có thể trở thành “đại gia”.

Tác giả: Nguyễn Minh Trường- thành viên khởi nghiệp Việt Nam